Tại sao việc Mỹ rút khỏi Afghanistan có thể tốt cho châu Á?

Nguồn: David Hutt, “Afghan retreat enables full US ‘pivot’ to Asia”, Asia Times, 19/08/2021.

Biên dịch: Phan Nguyên

Thời gian sẽ trả lời việc Mỹ đột ngột từ bỏ Afghanistan sau gần 20 năm cam kết có phải là một thời điểm mang tính quyết định trong nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden hay không.

Nhưng trong khi những nhà nghiên cứu và phân tích và phản hồi cho rằng hành động này sẽ làm suy yếu nghiêm trọng uy tín của Mỹ trong thời gian ngắn, có nguyên do chính đáng để tin rằng nó sẽ không tác động ảnh hưởng nhiều đến những tiềm năng dài hạn và mối quan hệ của Washington ở những khu vực cốt lõi hơn so với quyền lợi kế hoạch của Mỹ, đặc biệt quan trọng là ở Khu vực Đông Nam Á, một mặt trận quan trọng trong cuộc cạnh tranh đối đầu ngày càng ngày càng tăng với Trung Quốc .

Việc Mỹ rút khỏi Afghanistan ít năng lực sẽ làm giảm mạnh uy tín của Mỹ ở Khu vực Đông Nam Á, theo lời ông Lê Hồng Hiệp tại Viện Nghiên cứu Khu vực Đông Nam Á ( ISEAS – Yusof Ishak Institute ) ở Nước Singapore. Ông Hiệp nói thêm : “ Về lâu dài hơn, Khu vực Đông Nam Á rốt cuộc hoàn toàn có thể được hưởng lợi từ việc Mỹ rút khỏi Afghanistan ” .
Đó chắc như đinh sẽ là thông điệp mà Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris mang theo khi đến thăm Nước Ta và Nước Singapore, hai đối tác chiến lược quan trọng của Hoa Kỳ, vào cuối tháng này. Hầu hết những chính phủ nước nhà Khu vực Đông Nam Á cho đến nay vẫn chưa công khai minh bạch bày tỏ quan điểm về biến cố Afghanistan của Mỹ .
Khi Biden chứng minh và khẳng định chính quyền sở tại của ông sẽ giữ nguyên chủ trương rút lui khỏi Afghanistan của chính quyền sở tại Trump vào đầu năm nay, phát ngôn viên chính phủ nước nhà Campuchia, Phay Siphan, hồi tháng 7 nói rằng : “ cần có một giải pháp độc lập hơn là từ bỏ [ Afghanistan trọn vẹn ], chính do Afghanistan sẽ phải đương đầu với rất nhiều yếu tố bảo mật an ninh. ”
Một số nhà chỉ huy khu vực trước đó đã đặt câu hỏi về mục tiêu can thiệp của Mỹ. Lý Quang Diệu, “ người cha sáng lập ” và cố thủ tướng của Nước Singapore, đã nhận xét trong một cuộc phỏng vấn năm 2009 :
“ Không có nhà nước nào sống sót ở đó trong 30, 40 năm qua. [ Người Afghanistan ] chỉ lo xung đột lẫn nhau kể từ khi vị vua sau cuối của họ bị phế truất, đúng không ? Làm thế nào bạn hoàn toàn có thể chắp ghép những mảnh vụn này lại với nhau ? Điều đó là không hề. ”
Cách đây vài năm, Tổng thống Indonesia, Joko Widodo, đã gợi ý chính phủ nước nhà của ông hoàn toàn có thể nỗ lực đóng vai trò trung gian cho những cuộc đàm phán độc lập giữa chính phủ nước nhà Afghanistan và Taliban, mặc dầu tiềm năng này đã thất bại khi Taliban khước từ Open .
Nhưng khi Taliban tiến quân nhanh, và Open những cảnh tượng gây sốc do công dân quốc tế và người dân Afghanistan tranh nhau tháo chạy, những cơ quan chính phủ Khu vực Đông Nam Á đã buộc phải sơ tán hầu hết những nhà ngoại giao và công dân của họ khỏi Afghanistan vào cuối tuần qua .
Indonesia hiện đã sơ tán hầu hết những nhân viên cấp dưới ngoại giao của mình khỏi Kabul. Hôm thứ Hai, Bộ Ngoại giao Indonesia cho biết, họ sẽ chỉ để một vài nhân viên cấp dưới nòng cốt ở lại, mặc dầu họ cũng hoàn toàn có thể được sơ tán tùy vào tình hình bảo mật an ninh .
Hàng chục người Philippines đã được chuyển từ Afghanistan đến Doha gần đó trước khi hồi hương, trong khi Manila cho biết họ chuẩn bị sẵn sàng đảm nhiệm người tị nạn từ Afghanistan. Việt Nam cũng đã rút công dân về nước .
Việc Taliban quay lại nắm quyền đặt ra những quan ngại về bảo mật an ninh cho hàng loạt khu vực. Tuần này, tờ Straits Times dẫn lời một quan chức tại Cục An ninh Nội địa Nước Singapore, nói rằng sự trở lại của Taliban hoàn toàn có thể dẫn đến việc “ ngày càng tăng những hoạt động giải trí tương quan đến khủng bố ở Khu vực Đông Nam Á ” .
Các quan chức bảo mật an ninh Indonesia cũng quan ngại rằng, thắng lợi của Taliban hoàn toàn có thể truyền cảm hứng cho những hoạt động giải trí mới của Nhà nước Hồi giáo, cũng như những chiến binh của Al-Qaeda ở Khu vực Đông Nam Á, gồm có cả Jemaah Islamiyah .
Phản ứng nhất thời của nhiều chuyên viên là đánh đồng cuộc khủng hoảng cục bộ hiện tại, vốn có năng lực đưa ​ ​ Afghanistan quay lại chính sách chuyên chế và sự tàn khốc tôn giáo, là thất bại lớn nhất trong chủ trương đối ngoại của Mỹ trong nhiều thập niên .
Những người khác lại suy đoán rằng uy tín của Mỹ sẽ phải mất thời hạn để hồi sinh, và việc nước này rút khỏi Afghanistan sẽ khiến những đối thủ cạnh tranh Trung Quốc và Nga mạnh dạn hơn .
Thật vậy, những nhà tuyên truyền của Trung Quốc và Nga đã công bố rằng, việc Mỹ rút lui khỏi Afghanistan khiến những liên minh tiềm năng khác của Mỹ, ví dụ điển hình như Philippines và Đài Loan, nhận thấy sự bảo vệ của Mỹ là không đáng đáng tin cậy .
Nhưng việc Mỹ chấm hết sự can thiệp trực tiếp và lê dài ở Afghanistan hoàn toàn có thể đồng nghĩa tương quan với việc ngày càng tăng cam kết so với những khu vực khác .
Tất nhiên, điều này không mấy vui tươi so với người Afghanistan, những người đã tin cậy vào lời hứa của Washington về việc kiến thiết xây dựng một nền dân chủ tự do .
“ Trong thời gian ngắn, những người thường chỉ trích Mỹ sẽ công khai minh bạch cổ vũ những sự kiện gần đây, và nhiều người đã làm như vậy, ” Bradley Murg, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Hợp tác và Hòa bình Campuchia, cho biết .
Một bài xã luận được xuất bản trong tuần này trên Fresh News, một cơ quan ngôn luận của chính phủ nước nhà Campuchia, một liên minh thân cận của Trung Quốc, cho rằng cuộc khủng hoảng cục bộ ở Afghanistan đã trình diện sự thất bại của Mỹ trong việc truyền bá dân chủ và nhân quyền ra quốc tế .
Nó cũng đặt câu hỏi tại sao các nhóm nhân quyền quốc tế thường xuyên chỉ trích chính phủ chuyên chế của Campuchia vẫn chưa lên tiếng chỉ trích Mỹ về những hành động của họ ở Afghanistan.

Nhưng khi lớp bụi lắng xuống, việc rút lui khỏi Afghanistan là thiết yếu, và sẽ tạo thời cơ cho Hoa Kỳ tập trung chuyên sâu can đảm và mạnh mẽ hơn vào việc duy trì vị thế của mình trong tương lai ở Khu vực Đông Nam Á, cũng như Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương nói chung .
Trên phương diện nào đó, việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan cũng là đỉnh điểm của việc Washington chuyển hướng sự quan tâm khỏi khu vực Trung Đông, vốn lần tiên phong được định hình vào đầu những năm 2010, khi chính quyền sở tại Barack Obama lần tiên phong đưa ra chủ trương “ xoay trục ” sang châu Á vào năm 2011 .
Những người thiếu tín nhiệm khẳng định chắc chắn vào thời gian đó rằng, đây là một phản ứng bắt buộc sau những gì đã diễn ra ; Mỹ đang biến hóa chủ trương của mình để che giấu sự thất bại của họ ở Trung Đông, điều đã trở nên rõ ràng ngay cả vào đầu những năm 2010 .
Nhưng chính quyền sở tại Obama, và sau đó là Trump, đã tăng cường đáng kể sự quan tâm của họ so với khu vực, mà sau này được gọi là “ Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ” .
Trong số ít những quan chức chính phủ nước nhà Khu vực Đông Nam Á đã công khai minh bạch nói về việc Mỹ rút khỏi Afghanistan tác động ảnh hưởng như thế nào đến sức mạnh của Mỹ trong khu vực, hầu hết đều nhấn mạnh vấn đề rằng không có gì thực sự biến hóa .
Bộ trưởng Ngoại giao Philippines, Teodoro Locsin Jr, đã hoạt động giải trí tích cực trên Twitter để bảo vệ hành vi của Biden, và ca tụng mối quan hệ song phương của Philippines với Mỹ, gồm có cả việc Manila vừa Phục hồi Thỏa thuận những Lực lượng Viếng thăm gần đây, được cho phép Mỹ luân chuyển quân và thiết bị trên đất Philippines .
“ Đôi khi Mỹ muốn rút khỏi sân khấu quốc tế ; nhưng chỉ là nhất thời ; đừng thúc ép họ, chứ đừng nói đến việc đẩy họ ra khỏi sân khấu, ” ông viết trên Twitter hôm thứ Tư .
Sự can thiệp của Mỹ ở Trung Đông từ lâu đã là nguồn cơn gây tranh cãi ở Brunei, Indonesia và Malaysia, nơi có hầu hết dân số là người Hồi giáo, và việc nước này rút khỏi Afghanistan hoàn toàn có thể vô hiệu một điểm gây tranh cãi ngoại giao. Uy tín của Mỹ ở Indonesia và Malaysia đã giảm xuống mức thấp nhất lịch sử vẻ vang ngay sau cuộc can thiệp vào Afghanistan năm 2001 .
Biden đã tìm cách bảo vệ quyết định hành động rút hàng loạt quân đội Mỹ của mình, trải qua việc ông nhấn mạnh vấn đề rằng nước Mỹ không hề thực thi cái gọi là “ những cuộc cuộc chiến tranh không hồi kết ”. Mặc dù điều này đã bị nhiều người chỉ trích là phi logic, vì quân đội Hoa Kỳ đã đóng quân ở Nước Hàn từ những năm 1950, và ở châu Âu từ những năm 1940, logic này vẫn tương thích với niềm tin của ASEAN là không can thiệp vào việc làm nội bộ của những thành viên khác .
Một bài xã luận trên tờ Jakarta Post Kết luận rằng : “ Một bài học kinh nghiệm mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể học được từ Afghanistan, là mặc dầu một vương quốc có vai trò kế hoạch đến đâu thì sau cuối, vương quốc đó cũng phải đứng vững trên đôi chân của mình … Chúng ta cảm thấy rất buồn cho người dân Afghanistan. Nhưng như Biden đã nói, người dân Afghanistan phải quyết định hành động tương lai của quốc gia họ ” .
Ở một Lever cơ bản hơn, sẽ là không tương thích khi cho rằng, sự thất bại của chủ trương ở Trung Đông sẽ tác động ảnh hưởng nhiều đến những hành vi của Hoa Kỳ tại những khu vực khác trên quốc tế .
Ngoại trừ trường hợp Myanmar, nơi dù sao Washington đã rất ít can dự kể từ sau cuộc thay máu chính quyền quân sự chiến lược hồi tháng Hai, chủ trương của Mỹ ở Khu vực Đông Nam Á không tập trung chuyên sâu vào việc biến hóa chính sách hay thiết kế xây dựng chính sách .
Washington không có dự tính đổi khác những chính sách cộng sản của Lào và Nước Ta, và hiện Mỹ đưa những quan chức Cộng sản Việt Nam vào list những liên minh nhiệt thành nhất của họ ở châu Á .
Washington cũng không nỗ lực nhiều trong việc đẩy lùi sự quay lại của chủ nghĩa chuyên chế ở Vương Quốc của nụ cười và Campuchia .
Thay vào đó, những chủ trương bảo mật an ninh của Mỹ trong khu vực mang tính truyền thống cuội nguồn hơn, được phong cách thiết kế để tương hỗ chủ quyền lãnh thổ vương quốc, bảo vệ lòng tin của những đối tác chiến lược, và chống lại tham vọng bành trướng của Trung Quốc .
Ngoài ra, những khu vực hoàn toàn có thể xảy ra xung đột ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, ví dụ điển hình như tranh chấp Biển Đông và việc Bắc Kinh rình rập đe dọa xâm lược Đài Loan, cũng không giống với sự can thiệp của Hoa Kỳ vào Trung Đông .
Bảo vệ những nước như Philippines và Nước Ta trong tranh chấp Biển Đông, cũng như bảo vệ Đài Loan trước một cuộc xâm lược trực tiếp của Trung Quốc, sẽ giống với những cuộc cuộc chiến tranh quy ước, chứ không giống với cuộc xung đột bất đối xứng chống lại những du kích Hồi giáo ở Afghanistan .
Hơn nữa, hoạt động giải trí của Mỹ ở Trung Đông thường tập trung chuyên sâu vào việc cố gắng nỗ lực vực dậy những nền kinh tế tài chính ở những quốc gia nghèo khó và không hề quản trị, một trách nhiệm gần như bất khả thi nếu triển khai chỉ trong vài thập niên .
Trong khi đó, ở Khu vực Đông Nam Á, thử thách của Mỹ là làm thế nào để can dự tốt hơn với 1 số ít nền kinh tế tài chính đang tăng trưởng nhanh nhất quốc tế, đồng thời giúp họ giảm bớt sự phụ thuộc vào kinh tế tài chính vào Trung Quốc. Ngoài ra, cũng hoàn toàn có thể cho rằng, những quyền lợi bảo mật an ninh của Mỹ ở châu Á mang tính quốc tế cao hơn nhiều, nếu so với những nỗ lực kiến thiết xây dựng nhà nước mà nhiều người coi là mang tính ý thức hệ ở Trung Đông .
Năm nay đã tận mắt chứng kiến ​ ​ một số ít vương quốc châu Âu có tác động ảnh hưởng, đặc biệt quan trọng là Đức, tham gia vào những chiến dịch “ tự do hàng hải ” ở Biển Đông, một giải pháp nhằm mục đích bảo vệ lao lý quốc tế trước những công bố đòi thống trị những khu vực biển đang tranh chấp của Bắc Kinh .
Tham vọng của Mỹ trong khu vực cũng phù hợp với nguyện vọng của Nhật Bản, Ấn Độ và Australia, cũng như các đồng minh quan trọng khác. Chưa bao giờ có một sự đồng thuận quốc tế tương tự như vậy về các mục tiêu của Mỹ ở Trung Đông, điều này cản trở các chính sách và thành công của Mỹ ở đó.

Nhiều người đã so sánh những cảnh bi thảm ở Kabul trong tuần này với sự sụp đổ của TP HCM năm 1975, nhưng sự can dự của Mỹ ở quốc tế không chấm hết cùng với sự kết thúc của Chiến tranh Nước Ta. Hoàn toàn ngược lại .
Năm 1976, Mỹ mở màn thực thi những hoạt động giải trí bí hiểm ở Angola, và đến đầu những năm 1980, họ đã đổi trọng tâm chống chủ nghĩa cộng sản ở Khu vực Đông Nam Á sang chống lại mối rình rập đe dọa cộng sản, dù là có thật hay trong tưởng tượng, ở Trung Mỹ và Ca-ri-bê .
Nếu lịch sử dân tộc cho tất cả chúng ta thấy một điều nào đó, thì đó là việc Mỹ rút quân ở một khu vực này thường đồng nghĩa tương quan với một sự can dự thậm chí còn còn lớn hơn ở một khu vực khác .

Source: https://hemradio.com
Category : Thông tin cần biết