Rút khỏi Hiệp ước Versailles, Mỹ đã gây ra cuộc chiến tàn khốc nhất lịch sử

Việc Thượng viện Mỹ hồi tháng 11/1919 và tháng 3/1920 bác bỏ Hiệp ước Versailles đã hủy hoại giấc mơ đó. Viện những nguyên do như tâm ý chán nản cuộc chiến tranh của người Mỹ, tâm ý chống Anh và mất niềm tin vào những thỏa thuận hợp tác ngoại giao phức tạp, một nhóm những nghị sĩ Dân chủ và Cộng hòa đã phản đối Hiệp ước Versailles. Với những nghị sĩ Cộng hòa vốn ra mặt thử thách Tổng thống Wilson, họ có lợi về mặt chính trị khi gieo rắc cho dân chúng nỗi sợ Mỹ can dự ở quốc tế. Với họ, những bức tường chia cắt có vẻ như bảo đảm an toàn hơn quan hệ hợp tác mới với những đối thủ cạnh tranh trước kia .

Chủ nghĩa khác biệt

Chủ nghĩa khác biệt của Mỹ đã không công nhận tính hợp pháp của Hiệp ước Versailles. Tại sao những nước lại tham gia một hiệp ước mà một trong những nước hàng đầu yêu cầu ra hiệp ước, cũng là một trong những cường quốc mới nổi, lại phủ nhận tham gia ? Nhiều nhà quan sát cho rằng chính trị trong nước chính là yếu tố khiến Mỹ bác bỏ Hiệp ước. Sự việc khiến dư luận củng cố thêm quan điểm đã có từ lâu rằng Mỹ là một đối tác chiến lược không đáng đáng tin cậy. Tại sao những nước phải tự trói tay trong khi Mỹ hoàn toàn có thể hành vi tự do khi không tham gia hiệp ước ? Trong thập kỷ sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất, những hành vi của Mỹ đã khuyến khích chủ nghĩa đơn phương từ những vương quốc mạnh khác, như Đức, Nhật Bản và Liên Xô .

Lãnh đạo những vương quốc theo “ chủ nghĩa xét lại ” này coi Hiệp ước Versailles là công lý không công minh của người thắng cuộc. Đầu năm 1922, Đức và Liên Xô đã sử dụng lý lẽ này để hợp tác kinh tế tài chính, quân sự chiến lược ở Đông Âu để tăng cường sức mạnh .

Lãnh đạo Anh, Italy, Pháp và Mỹ tại hội nghị tự do Versailles ngày 27/5/1919 .

Việc Mỹ bác Hiệp ước Versailles càng khiến cho những công bố của Đức và Liên Xô thêm đáng đáng tin cậy. Vì lý do đó, ý tưởng sáng tạo về chủ nghĩa quốc tế tự do và bảo mật an ninh tập thể vẫn không phổ cập ở châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ những năm 1920 và 1930 .

Những tình huống dễ xung đột này khiến người Mỹ tổn thương. Là một nước không thuộc Hội quốc liên, không tham gia bất kỳ liên minh nào, Mỹ không thể gây sức ép quốc tế tương ứng với thế mạnh về kinh tế và diện tích. Các biện pháp trừng phạt quốc tế mà Mỹ áp đặt với nước khác khó mà được thực thi vì thiếu sự phối hợp giữa các quốc gia. Việc phân xử quốc tế không thể thực thi vì không có cơ quan quốc tế nào đủ khả năng thực hiện nhất quán.

Khi chủ nghĩa phát xít lấn chiếm những vương quốc láng giềng, những nước vẫn bảo vệ trật tự hiện hữu, trong đó có Mỹ đã đàm phán nhiều giải pháp trong thời điểm tạm thời và không mấy hiệu suất cao .

Tổng thống Franklin D. Roosevelt nhận thấy chủ trương đơn phương thiển cận của Mỹ đã khiến quốc tế xảy ra một đại chiến còn tồi tệ hơn : Chiến tranh Thế giới thứ hai. Trước khi Mỹ gia nhập cuộc xung đột, ông Roosevelt nhấn mạnh vấn đề cam kết đa phương trải qua việc ủng hộ nghị trình “ Bốn điều tự do ” lan rộng ra và ký kết Hiến chương Đại Tây Dương năm 1941. Mỹ đã thắng trong Chiến tranh Thế giới thứ hai và sau đó là Chiến tranh Lạnh nhờ Tổng thống Roosevelt và người tiếp sau của hai đảng đã đi đầu trong những thỏa thuận hợp tác đa phương thời hậu chiến sau năm 1945, khác hẳn với thời kỳ sau năm 1919 .

Mọi người đều tin rằng những thỏa thuận hợp tác quốc tế được những tổng thống cùng đảng ký kết sẽ được người tiếp sau thuộc cả hai đảng tôn trọng. Ví dụ như ông Ronald Reagan dù chỉ trích hiệp ước SALT II và Kênh đào Panama khi tranh cử tổng thống nhưng đều cam kết tuân thủ sau khi nhậm chức. Ông Reagan hiểu rằng hợp tác quốc tế phải được đặt cao hơn quyền lợi đảng phái và một nhà chỉ huy toàn thế giới phải tuân thủ .

Thông qua Liên hợp quốc, Bretton Woods, NATO và Đạo luật Helsinki, Mỹ đã nhân gấp nhiều lần sức mạnh kinh tế tài chính, quân sự chiến lược và chính trị để răn đe, ngăn ngừa những quân địch. Mỹ đã tận dụng sức mạnh vương quốc và sự ủng hộ quốc tế hiệu suất cao hơn khi nào hết .

Tuy nhiên, hiện giờ sức mạnh quân sự chiến lược của Mỹ đã bị thử thách ở Afghanistan, Iraq, Syria … Trung Quốc đã trở thành một đối thủ cạnh tranh kinh tế tài chính đáng gờm của Mỹ. Mỹ cũng đã xa lánh những liên minh hơn khi nào hết .

Với động thái bác bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran của Tổng thống Trump, thế giới một lần nữa lại có lý do để tự hỏi liệu Mỹ có còn gắn bó với một thỏa thuận an ninh nào khác mà chính Mỹ đã thiết kế và ủng hộ không.

Source: https://hemradio.com
Category : Mẹo hay cuộc sống