Hình ảnh Quân lực Việt Nam Cộng hòa trong mắt lính Mỹ

Nguồn: Carie Uyen Nguyen, “Whose War Was It?”, The New York Times, 18/08/2017.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Có lẽ chẳng ai bước ra khỏi Chiến tranh Việt Nam với danh tiếng bị hủy hoại nhiều như Quân lực Việt Nam Cộng hòa (QLVNCH). Từ rất lâu trước khi chiến tranh kết thúc, các binh sĩ QLVNCH đã trở thành vật tế thần dễ dàng và luôn sẵn sàng cho những thất bại của Mỹ, một hình mẫu điển hình trong các nghiên cứu học thuật và văn hóa đại chúng. Chúng ta được nghe kể rằng họ là bọn hèn nhát bất tài, hay trốn tránh nhiệm vụ, để lại mọi việc khó khăn cho người Mỹ.

Là một người điều tra và nghiên cứu Việt Nam tại một trường ĐH Mỹ với kho tài liệu lớn tàng trữ lịch sử dân tộc qua lời kể ( oral history ) về thời kỳ Việt Nam, cả bằng văn bản và băng ghi âm, tôi như mong muốn có thời cơ đặc biệt quan trọng để đào sâu hơn và để dẫn chứng rằng câu truyện kể trên là mơ hồ và bất công. Đây là thời cơ đặc biệt quan trọng do tại tôi không muốn nói rằng lính Mỹ đã sai – thay vào đó, tôi đã vô tình tìm được những câu truyện từ những cựu binh Mỹ nói về sự can đảm và mạnh mẽ và hiệu suất cao việc làm của những chiến hữu liên minh của họ, những người lính Nam Việt Nam .
Tất nhiên, tôi cũng đã gặp nhiều người Mỹ có thái độ xấu đi về QLVNCH. Nhưng nhiều người trong số họ là nhân viên cấp dưới hậu tuyến, những người chưa một lần chiến đấu bên cạnh QLVNCH ở tiền tuyến và, tôi cho rằng, họ đã rút ra Kết luận không đúng chuẩn từ những câu truyện của người khác mà họ được nghe. Những câu truyện xấu đi còn lại thì tập trung chuyên sâu đa phần vào độc lạ văn hóa truyền thống hơn là bất kỳ điều gì khác. Có nhiều hơn một trường hợp người được phỏng vấn đã nói về thói quen của lính QLVNCH khi cầm tay nhau ra mặt trận. Một chuyên viên phát thanh người Mỹ từng Giao hàng tại Tỉnh Bình Dương hồi năm 1967 đã chẳng thể hiểu được điều ấy, thậm chí còn là nhiều năm sau đó : “ Việc này đại loại là kỳ lạ so với chúng tôi. Tôi chẳng thể nghĩ được gì hơn ngoài việc cho rằng họ là những người bạn thân, và đó là những gì họ đã làm tại đó, nhưng nó trông cứ thật kỳ lạ. ”
Các cựu binh Mỹ khác thì thấy kỳ lạ khi mái ấm gia đình của những người lính VNCH thường theo họ đến trại. Như lời một lính G.I. : “ Những binh sĩ này phần nhiều là lính nghĩa vụ và trách nhiệm. Họ bước ra mặt trận cùng với vợ con trên đường mòn. Khi chốt dựng vị trí phòng thủ đêm hôm, giống như là cả đại gia đình đều ở đó vậy. Trong nhiều trường hợp, họ chẳng muốn ra ngoài chiến đấu. Họ chỉ muốn sống sót mà chăm nom mái ấm gia đình mình. ”
Nhưng trong điều tra và nghiên cứu của tôi, bên cạnh những nhìn nhận xấu đi của người Mỹ cũng hoàn toàn có thể thuận tiện tìm thấy những câu truyện tích cực, và có phần cảm thông, về QLVNCH. Chẳng hạn, nhiều cựu binh thực sự thích có những mái ấm gia đình QLVNCH ở bên cạnh và ca tụng việc những bà vợ sẵn sàng chuẩn bị mạo hiểm mạng sống của họ để tìm thực phẩm tươi sống từ những khu làng gần đó, nấu thành bữa ăn thịnh soạn cho chồng và lính Mỹ. Số khác nhận ra rằng việc sống cùng những thành viên mái ấm gia đình hoàn toàn có thể là nguồn tương hỗ ý thức vững chãi cho những binh sĩ QLVNCH, như một lời nhắc nhở về tiềm năng chiến đấu của họ .
Nhìn chung, tôi thấy rằng thái độ tích cực và sự hiểu biết thâm thúy hơn của người Mỹ so với những liên minh QLVNCH của họ thường Open sau một thời hạn sống chung, cùng thao tác và cùng chiến đấu với nhau, như trong “ kỷ nguyên của những trận đánh lớn ” ( era of big battles ) vào năm 1967, khi những đơn vị chức năng lính Mỹ và lính Nam Việt Nam chiến đấu sát cánh bên nhau. Sau một ngày chiến đấu khó khăn vất vả, nhiều chàng lính G.I. sẽ ngồi xuống với những đồng nghiệp Việt Nam để kể về mái ấm gia đình, lấy từ túi áo những bức hình chụp người thân yêu của mình. Rồi cũng những người lính G.I. ấy nhận ra rằng : không giống như chuyến đi chỉ lê dài 1 năm hoặc 18 tháng của họ, hầu hết những binh sĩ Nam Việt Nam phải Giao hàng một thời hạn dài không xác lập. Những người đàn ông địa phương này buộc phải chiến đấu cho đến khi kết thúc cuộc chiến tranh, mà chẳng hề biết rằng ngày cuộc chiến tranh kết thúc cũng là ngày họ phải xa cách mái ấm gia đình một lần nữa .
Hai bên cũng kết nối trong cuộc chiến đơn vị chức năng nhỏ tiêu biểu vượt trội cho phần đông Chiến tranh Việt Nam. Cứ mỗi câu truyện về việc lính trinh thám VNCH hấp tấp vội vàng rút lui sau loạt súng tiên phong, để người Mỹ lại một mình trong rừng, thì cũng có một câu truyện khác, tích cực hơn, nói về một người lính VNCH cõng theo một cố vấn người Mỹ bị thương trên khung hình nhỏ bé của mình đến nơi trú ẩn bảo đảm an toàn. Và cũng có cả những câu truyện ở bên còn lại, như khi một cố vấn người Mỹ quyết định hành động phá vỡ mọi quy tắc để gọi trực thăng Mỹ đến di tán một binh sĩ QLVNCH bị thương nặng. ( Nếu ông chờ trực thăng Nam Việt Nam như đáng ra ông phải làm, thì mọi chuyện có lẽ rằng sẽ quá muộn. ) Hoặc câu truyện khác về một trung sĩ lính thủy đánh bộ người Mỹ hồi tưởng lại việc suýt chút nữa phải ra tòa quân sự chiến lược vì dám ăn chung với lính VNCH. Với giọng nói run lên vì xúc động, người này nhớ lại khi ông thử thách cấp trên của mình, “ Nếu tất cả chúng ta không bẻ bánh ăn chung với họ, làm thế nào tất cả chúng ta hoàn toàn có thể chiến đấu bên cạnh họ ? ”
Nếu tình bạn quả thật tồn tại trong chiến đấu, vậy thì những hình ảnh tiêu cực đến từ đâu? Gác lại định kiến chủng tộc, chúng ta có thể xác định một nguyên nhân nằm trong mối quan hệ chiến đấu giữa lực lượng Mỹ và QLVNCH. Người Mỹ giúp nâng cao tinh thần chiến đấu của QLVNCH nhưng đồng thời đã tạo ra sự phụ thuộc quá mức vào hỗ trợ quân sự của họ. Các cố vấn Mỹ được giao về các đơn vị QLVNCH là những người duy nhất có thẩm quyền yêu cầu hỗ trợ chiến thuật trên không khi bị tấn công nặng nề. Vì vậy, theo thời gian, một số sĩ quan QLVNCH dần trở nên quá phụ thuộc vào sự vượt trội về công nghệ của các đối tác Mỹ, và một số người Mỹ có thể đi đến kết luận rằng các sĩ quan của QLVNCH thiếu sức chịu đựng và tính kiên cường.

Tất nhiên, nhiều đội quân tác chiến của Mỹ chưa khi nào gặp lính QLVNCH trên mặt trận, bởi hai bên thường triển khai những vai trò kế hoạch rất khác nhau : Người Mỹ chỉ huy những hoạt động giải trí chiến đấu, trong khi QLVNCH chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về bình định và bảo mật an ninh chủ quyền lãnh thổ. Dù những nhà chỉ huy Mỹ ở Hồ Chí Minh đã cho xây dựng những đội huấn luyện và đào tạo cơ động để hướng dẫn những đơn vị chức năng QLVNCH kể từ năm 1967, thời hạn họ sống cùng những đơn vị chức năng Nam Việt Nam vẫn rất hạn chế .
Có lẽ nguyên do gây chia rẽ và hiểu nhầm lớn nhất là chính đại chiến. Binh sĩ cả hai bên đều phải chiến đấu giữa những rối loạn xã hội, không ổn định chính trị và áp lực đè nén quân sự chiến lược lớn. Cả hai phía đều tự hỏi rằng, đây là đại chiến của ai ? Chúng ta đang chiến đấu vì điều gì ? Và điều này thực sự khó cho lính Mỹ, những người luôn hoảng sợ và thường trong thực trạng mất niềm tin, khiến họ không phân biệt được giữa những người cộng sản ủng hộ Bắc Việt và những người địa phương đang là ‘ liên minh ’ của họ .
Đối với 1 số ít người Mỹ, câu vấn đáp đến một cách thuận tiện và đầy cảm thông. Họ tin rằng lính VNCH là những người lính tốt, đã chiến đấu rất là hoàn toàn có thể để bảo vệ mảnh đất của mình. Họ là những liên minh trong đại chiến chống lại chủ nghĩa cộng sản toàn thế giới. “ Tôi sẽ làm điều tương tự như cho đồng bào tôi trên đất Mỹ, ” một cựu binh Mỹ nói. Nhưng những người Mỹ khác lại phẫn nộ với những gì họ cho là một gánh nặng bất công. H. Norman Schwarzkopf, cựu binh từng chiến đấu ở Việt Nam và sau đó chỉ huy liên quân Mỹ và những liên minh trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc, nói : “ Đây là quốc gia của họ, là trận chiến của họ. Sau cùng thì họ sẽ phải gánh vác lấy. Tôi nghĩ ta chỉ nên cung ứng cho họ những kiến thức và kỹ năng, sự tự tin cùng những thiết bị họ cần và khuyến khích họ chiến đấu. Tuy nhiên, ngay cả khi lập trường chính thức là tất cả chúng ta gửi những lực lượng đến tương hỗ Nam Việt Nam chiến đấu, thực sự là ngày càng có nhiều trận chiến được triển khai bởi chỉ riêng người Mỹ, thay vì bởi những đơn vị chức năng Mỹ và VNCH cùng chiến đấu cạnh nhau. ”
Chúng ta biết rất ít về những cựu binh của chính mình ( Mỹ ), và lại càng biết ít hơn về những cựu binh Nam Việt Nam đã chiến đấu bên cạnh họ .
Chúng ta không biết những thưởng thức hàng ngày của họ là như thế nào, khi chỉ được trang bị rất ít vũ khí và thường phải chiến đấu ở rìa ngoài của tuyến phòng thủ, đôi lúc vai trò chỉ nhỉnh hơn một chút ít so với bia đỡ đạn. Khoảng 254.250 lính miền Nam đã chết trong chiến trận từ năm 1960 đến 1975, gần gấp năm lần số người Mỹ, ở một quốc gia chỉ có 15 triệu dân. Chúng ta đã không nghe thấy những gì họ nghe, không cảm nhận những gì họ cảm nhận, cũng không thấy những gì họ thấy nơi mặt trận vô vọng. Ta là ai mà dám phán xét những cựu binh Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam và những liên minh địa phương của họ, những người họ xem là bè bạn, là bạn bè, dù là để lãng mạn hóa hay nạn nhân hóa, ca tụng hay phỉ báng họ ? Và rồi khi họ nói về những thưởng thức của mình, liệu tất cả chúng ta có thực sự lắng nghe ?
Ngày nay, lòng dũng cảm và sự hy sinh của những người lính VNCH đã hoàn toàn rơi vào quên lãng – ở Việt Nam, mọi chuyện đã bị xóa sạch bởi bên thắng cuộc; ở Mỹ, đơn giản là do lịch sử bỏ bê. Một trong số ít nơi họ được vinh danh là Công viên Tưởng niệm Cựu chiến binh Việt Nam tại Angel Fire, New Mexico, mà tôi đã đến thăm trong Ngày Tưởng niệm. Bên cạnh những viên gạch ghi tên một số cựu binh Úc và Đại Hàn, xuất hiện một vài cái tên người Việt, không phải ai trong số họ cũng có thể đến nơi an toàn và biến đất Mỹ thành ngôi nhà thứ hai của mình.

Một trong những cái tên đó thuộc về cha tôi. Ông là một lính VNCH, qua đời khi tôi vừa 14 tuổi. Ngay cả sau đại chiến, tôi chưa từng nghe ông một lần nói xấu người Mỹ, hay phía Cộng sản. Đứng bên cạnh viên gạch mang tên cha mình, tôi đã khóc, tôi trân trọng nơi duy nhất trên toàn cầu này ghi nhận những góp phần của cha tôi – không phải trong sỉ nhục và ghét bỏ, mà là trong danh dự và tình yêu. Nơi rất linh này không chỉ ghi nhớ và tôn vinh sự quyết tử của những người Giao hàng cho quốc gia của họ dù thuộc phe nào, mà còn lôi kéo hòa giải thực sự và độc lập lâu bền hơn .
Nghiên cứu góc nhìn của những người lính Mỹ về lính VNCH, mà một trong số họ là cha tôi, và lắng nghe những câu truyện của cựu binh Mỹ đã giúp tôi thêm mở mang, cũng như tương hỗ hành trình dài học tập của tôi. Mối quan hệ Mỹ – QLVNCH rất phức tạp và là một ví dụ cảm động về thưởng thức của con người trong một trường hợp cực đoan. Câu chuyện của họ đã bị quên béng, bị hiểu nhầm, bị đơn giản hóa và chính trị hóa quá lâu. Chúng ta hoàn toàn có thể nghĩ rằng mình hiểu câu truyện đó, nhưng thật ra ta biết rất ít về những cựu binh của mình. Chúng ta nên và cần khám phá thêm. Nếu những cựu binh ấy lên tiếng, tất cả chúng ta phải lắng nghe .
Carie Uyen Nguyen là nghiên cứu sinh tiến sỹ ngành lịch sử dân tộc quân sự chiến lược tại Đại học Texas Tech .

Source: https://hemradio.com
Category : Thông tin cần biết