Vụ khủng bố 11/09/2001: Thất bại to lớn của tình báo Mỹ – Tạp chí tiêu điểm

Quảng cáo

11/9/2001: « Cứ như một trận Trân Châu Cảng ! »

Đó là một ngày thứ Ba định mệnh trong lịch sử dân tộc nước Mỹ đương đại. Trong vòng chưa đầy hai tiếng, 19 tên khủng bố chiếm lấy 4 chiếc máy bay hàng không gia dụng Mỹ, thực thi loạt tiến công tại ba điểm khác nhau : Tòa tháp đôi của Trung tâm World Trade Center ở Thành Phố New York, Lầu Năm Góc – trụ sở bộ Quốc Phòng Mỹ – và Shanksville tại Pennsylvania. Tấn thảm kịch này đã cướp đi 2.977 sinh mạng. Riêng tại tòa tháp đôi, số lượng tử trận là 2.753 người, trong đó có 343 lính cứu hỏa và 60 công an, nhưng chỉ có 1.643 người là được nhận dạng .Cả quốc tế chấn động. Nước Mỹ bị tiến công. Cứ như một Trân Châu Cảng. Tổng thống Mỹ George W. Bush trên chiếc Air Force One rời Florida đến địa thế căn cứ quân sự chiến lược Andrews ở ngoại ô Washington, khi quan sát Lầu Năm Góc từ trên cao, đã thốt lên : « Đây mới chính là diện mạo của đại chiến thế kỷ XXI ! » .Vì sao nước Mỹ – một cường quốc số 1 quốc tế về quân sự chiến lược cũng như là kinh tế tài chính lại không hề dự báo và ngăn ngừa được cuộc tiến công thảm khốc đó ? Trong cuộc tìm hiểu đặc biệt quan trọng nhân kỷ niệm 20 năm tấn thảm kịch này, nhà báo Gregory Philipps của đài France Inter, qua những cuộc gặp gỡ với nhiều cựu nhân viên cấp dưới bảo mật an ninh, tình báo Mỹ và một số ít chuyên viên Pháp, ghi nhận cả một mạng lưới hệ thống kẽ hở trong ngành bảo mật an ninh, tình báo Mỹ vào thời gian đó .

Al Qaida: Những chỉ dấu báo động đỏ

Nhà báo nhắc lại, ba năm sau biến cố lịch sử vẻ vang này, năm 2004, ông Philip Zelikow, trong bản báo cáo giải trình của ủy ban tìm hiểu Nghị Viện đã nêu rõ hai điểm yếu ngành an ninh Mỹ : Cuộc chiến chống khủng bố trước ngày 11/9 chỉ là một ưu tiên hạng ba so với giới chức bảo mật an ninh vương quốc và việc bảo vệ không phận Mỹ trong ngày bị tiến công chỉ được thiết lập một cách vội vã .Điều khó hiểu là trước khi xảy ra vụ tiến công, đã có nhiều chỉ dấu báo động đỏ mối rình rập đe dọa khủng bố. Ngay từ giữa những năm 1990, Al Qaida, đặc biệt quan trọng là Oussama Ben Laden, người xây dựng tổ chức triển khai khủng bố này, đã nằm trong tầm ngắm của tình báo Mỹ. Nhiều vụ đánh bom tự sát được cho là do Al Qaida triển khai nhắm vào người Mỹ và những cơ quan đại diện thay mặt quyền lợi Mỹ ở nhiều nơi trên quốc tế, đã xảy ra trong suốt quá trình này. Cụ thể :

• Vụ khủng bố ở tầng hầm parking của World Trade Center năm 1993 làm 6 người chết, hơn 100 người bị thương. 
• Tháng Giêng năm 1995, an ninh Philippines phá vỡ âm mưu chuyển hướng hàng chục máy bay dân dụng của Mỹ trên Thái Bình Dương của Al Qaida, còn được gọi là « chiến dịch Bojinka ». 
• Năm 1996, vụ tấn công khủng bố tại khu phức hợp dân cư Dahran ở Ả Rập Xê Út làm 20 người chết, trong đó hết 19 người là công dân Mỹ, 400 người bị thương.  
• Ngày 07/08/1998, cuộc tấn công khủng bố kép nhắm vào hai tòa đại sứ Mỹ, một ở Nairobi, Kenya và một ở Dar es Salaam, Tanzania đã làm 224 người thiệt mạng, trong đó có 12 công dân Mỹ. 

Trong tầm ngắm

Ali Soufan, cựu điều tra viên của FBI, một trong số những người tiên phong gióng chuông báo động ngay từ năm 1996 về mối rình rập đe dọa Al Qaida nhớ lại : « FBI đã khởi đầu theo dõi Al Qaida khá sớm. Từ năm 1996, 1997, chúng tôi đã quan tâm đến Ben Laden. Vào thời gian đó, nhiều người trong cơ quan tình báo kể cả bên bảo mật an ninh liên bang chỉ nghĩ rằng Ben Laden là một nhà hỗ trợ vốn, chứ không nghĩ là nhân vật này có năng lực chuyển sang cả hành vi .Tháng 8/1996, ông ta công bố thánh chiến chống nước Mỹ. Chúng tôi nghĩ là nghiêm trọng, nhưng nhiều người khác thì không. Tháng 2/1998, ông ta phát ra một lệnh fatwa lôi kéo hạ sát người Mỹ ở bất kể nơi nào trên quốc tế. Chúng tôi thực sự tin rằng việc này là nghiêm trọng, đến mức ngầm phán quyết vắng mặt Ben Laden vào tháng 6/1998. »Về điểm này, ông Philip Zelikow, có lý giải thêm như sau : « Quả thật những kẻ triển khai vụ khủng bố ngày 11/9 đã tuyên chiến với nước Mỹ bằng một bản fax gởi đến Luân Đôn vào đầu năm 1998. Bức fax này đến từ một nhóm huyền bí, nằm ở một nơi kém tăng trưởng nhất của quốc tế, ở phía nam Afghanistan. Trong suốt năm 2001, chúng tôi đã tâm lý nhiều : Nhóm khủng bố này làm gì ở Afghanistan ? Nhưng ý tưởng sáng tạo nước Mỹ đến lấn chiếm Afghanistan để bắt lấy những kẻ đó trước năm 2001 là điều không hề nhắm đến ! »

Những kẽ hở

Sau vụ tiến công này, nhiều câu hỏi được đặt ra. 19 tên khủng bố đó là ai ? Vì sao chúng không bị theo dõi ? Tại sao thông tin đồng phạm Mohammed Atta, từ Hambourg ( Đức ) đến Mỹ vào đầu mùa hè năm 2000, để học lái máy bay tại nhiều trường khác nhau Florida, Arizona và Minnesota đã không được chuyển đến Washington ? Trả lời thắc mắc nhà báo Gregory Philipps, nhà nghiên cứu, chuyên viên về những mạng lưới thánh chiến, ông Dominique Thomas, thuộc trường EHSS, đưa ra những nhận định và đánh giá :« Trước hết, một trong những lỗ hổng lớn của mạng lưới hệ thống dân chủ là thực trạng quan liêu, đôi lúc còn thiếu cả sự phối hợp giữa những ban ngành khác nhau. Quý vị hoàn toàn có thể có đủ hết những mảng ghép nhưng chúng lại nằm rải rác ở nhiều bộ phận khác nhau, và không có sự liên thông hay liên kết tồi ( … )Hơn nữa, tôi nghĩ rằng vào thời gian đó, cơ quan FBI có quá ít chuyên viên đủ năng lực nghiên cứu và phân tích những mối rình rập đe dọa. Nếu như tất cả chúng ta không có người thạo tiếng Ả Rập, những người nắm rõ khu vực này, hiểu được hệ tư tưởng, cách trò chuyện, tâm ý của những nhân vật đó, thì đương nhiên quý vị thất bại trong đại chiến này thôi ! »

Ali Soufan là một ví dụ điển hình. Là người đầu tiên xác định được danh tính của Khaled Cheikh Mohammed, kẻ chủ mưu của loạt tấn công thảm khốc, nhưng Ali Soufan là một trong số hiếm hoi các nhà điều tra của FBI nói thạo tiếng Ả Rập, vì có gốc người Liban. Tình trạng này cũng xảy ra tương tự ở CIA. Ông nhìn nhận sự hiểu biết về ngôn ngữ và văn hóa là điều cốt lõi trong cuộc chiến chống khủng bố. 

Chống khủng bố: Ưu tiên hạng ba, thất bại to lớn

Bên cạnh việc thiếu hiểu biết về quốc tế Ả Rập, thiếu sự liên thông giữa những ban ngành, báo cáo giải trình của ông Philip Zelikow cho ủy ban tìm hiểu nghị viện Mỹ còn nêu rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của ngành tình báo Mỹ trước ngày 11/9, chưa khi nào xem xét trang nghiêm mối họa khủng bố .Cuộc chiến chống khủng bố chỉ là ưu tiên thứ yếu của an ninh Mỹ thời đó, theo như lý giải của ông Mathhew Levitt, chuyên viên về chống khủng bố, với nhà báo Gregory Philipps .« Giờ nghĩ lại người ta chợt nhận thấy có điều gì không ổn, khó tin và cảm thấy đau đớn. Vào lúc đó có quá nhiều thông tin để giải quyết và xử lý, những nhân viên cấp dưới bảo mật an ninh thao tác như điên. Nhưng bộ phận chống khủng bố ở FBI lúc ấy bị ví như là thùng nấu quần áo, đó không phải là nơi để họ thăng quan tiến chức. Hoạt động chính của FBI là tập trung chuyên sâu nhiều vào những vụ án hình sự. Làm việc cho bộ phận chống khủng bố, gián điệp thật sự không mấy gì được xướng tên trên bảng vàng. Phần lớn thời hạn họ chẳng bắt được ai. Ngày nay, khi nói đến khủng bố là người ta nghĩ đến cả một mẻ lưới. Nhưng đó là một hiện tượng kỳ lạ hậu 11/9 » .Nhìn từ góc nhìn này, bà Valerie Plame, một cựu sĩ quan CIA, nhìn nhận : « Đây thật sự là một thất bại to lớn của những cơ quan tình báo Mỹ. Đó chẳng qua là do thiếu chút tâm lý về việc làm thế nào vụ khủng bố này hoàn toàn có thể xảy ra. Loạt khủng bố này không tốn kém nhiều ngân sách ( khoảng chừng nửa triệu đô la ), chẳng cần nhiều sự giảng dạy ( hai năm chuẩn bị sẵn sàng ). Những tên khủng bố này lại thoát được tầm theo dõi của FBI, cơ quan lẽ ra có nghĩa vụ và trách nhiệm phải giám sát những đối tượng người dùng này .Rồi CIA cũng có cả những thông tin nhập cư vào Mỹ của những nghi phạm này nữa. Làm thế nào chúng hoàn toàn có thể thoát được sự giám sát đó ? Người ta đã phớt lờ những dấu vết của FBI. Họ đã phí quá nhiều thời hạn, công sức của con người và nguồn năng lượng để tìm kiếm một sự mưu phản. Nhưng làm gì có sự mưu phản nào. Đó chẳng qua là sự chểnh mảng, không cẩn thận của Mỹ mà thôi ! »Gregory Philipps chú ý quan tâm, trước năm 2001, mối rình rập đe dọa khủng bố này được cho là « xa vời » đến mức người ta hoàn toàn có thể mang theo cả dao rọc giấy hay một con dao nhỏ kích cỡ chưa tới 10 cm trong tư trang mà không phải lo ngại gì. Thậm chí, người thân trong gia đình hoàn toàn có thể đưa hành khách đến tận cửa lên máy bay. Trước ngày 11/9, FAA – Cục Hàng không Liên bang Mỹ công bố một danh sách đen cấm 1 số ít người đáp máy bay, nhưng list này chỉ có 12 tên, trong đó Cheikh Mohammed, một trong số đầu não của loạt khủng bố này .

Ben Laden và 10 năm truy nã

Đương nhiên, chỉ huy CIA lúc bấy giờ là George Tenet đã được báo động, Richard Clark – cố vấn bảo mật an ninh vương quốc của tổng thống Bush có gióng chuông báo động về mối họa khủng bố Al Qaida. Dù vậy, những tên khủng bố « nằm vùng » trên đất Mỹ lại không được cảm nhận như thể mối rình rập đe dọa quan trọng. Vì sao như vậy ? Ông Andrew Card, chánh văn phòng White House thời kỳ đó lý giải :« Tổng thống Bush đã làm những gì ông ấy nên làm. Tôi đã đọc lại toàn bộ những bản báo cáo giải trình tình báo mà ông ấy đã xem qua. Và tôi còn nhớ có một bản báo cáo giải trình gây tranh cãi được đệ trình lên hồi tháng 8/2001, báo động rằng Al Qaida đang sẵn sàng chuẩn bị làm điều gì đó với Ben Laden. Rồi sau đó cũng có lời đáp : Đúng vậy, họ muốn tiến công nước Mỹ nhưng không ai hoàn toàn có thể Dự kiến đúng chuẩn ngày xảy ra vụ khủng bố .Ai hoàn toàn có thể có được câu vấn đáp đúng ? Liệu chúng tôi hoàn toàn có thể nào cấm những máy bay cất cánh trong ngày 11/9 hay không ? Giờ thì tất cả chúng ta biết được là những tên khủng bố đó đã khởi động vụ tiến công này trước đó vài ngày. Như vậy là chúng tôi đã có những thông tin sai và do vậy chúng tôi đã chọn nhầm ngày để chặn những chuyến bay .Giả như chúng tôi có cấm những chuyến bay trong ngày đó, trong vòng một tuần hay một tháng, điều đó sẽ tàn phá kinh tế tài chính quốc gia. Quốc Hội rất hoàn toàn có thể sẽ phỏng vấn chúng tôi : Các ông đang làm điều gì vậy ? Các ông không hề ngừng hoạt động kinh tế tài chính quốc gia như vậy. Giờ thì chúng tôi hiểu rằng lẽ ra chúng tôi đã phải làm điều gì đó ! »Sau vụ khủng bố này, quyền hạn của những cơ quan tình báo đã được lan rộng ra. Hơn 262 cơ quan liên bang đã được lập ra hay được kiểm soát và điều chỉnh lại. Hơn 850 ngàn nhân viên cấp dưới được tuyển dụng tại Mỹ trong nghành nghề dịch vụ tích lũy tình báo có nguy cơ biến mạng lưới hệ thống này còn trở nên quan liêu hơn và khó thể trấn áp .Một điều hiển nhiên là những cơ quan an ninh Mỹ đã không hề phá vỡ vụ khủng bố ngày 11/09/2001. Và họ cũng đã phải mất đến 10 năm sau mới tìm ra được kẻ chủ mưu thực sự của loạt khủng bố này : Oussama Ben Laden !

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Đăng ký

Tải ứng dụng RFI để theo dõi hàng loạt thời sự quốc tế

Source: https://hemradio.com
Category : Thông tin cần biết