Vì sao Mỹ thất bại ở Việt Nam?

Vì sao Mỹ thất bại ở Việt Nam?

  • Giáo sư John Dumbrell
  • Gửi cho BBC từ Đại học Durham \

11 tháng 5 năm ngoái

Hình ảnh Sài Gòn ngày 30/4/1975

Nguồn hình ảnh, Getty – Hình ảnh TP HCM ngày 30/4/1975

Sự kiện người cộng sản chiếm Sài Gòn năm 1975 đánh dấu chương cuối cùng trong nỗ lực của Mỹ muốn duy trì Nam Việt Nam như một nhà nước thân phương Tây, phi cộng sản.

Sự thất bại của Mỹ tại Việt Nam là trường hợp rõ ràng tiên phong khi Mỹ để thua một đại chiến. Thất bại đó dẫn đến nhiều thập niên người Mỹ nghi ngại chính mình, và khủng hoảng cục bộ truyền thống sâu đậm trong chính trị Mỹ .Làm thế nào lý giải thất bại của cường quốc số một quốc tế trước quân đội cộng sản Việt Nam tương đối nhỏ ?

Sức mạnh và quyết tâm của lực lượng chống Mỹ, cả ở Bắc và Nam Việt Nam, là một phần câu vấn đáp. Ta cần nhớ Bắc Việt, ở nhiều quá trình khác nhau trong đại chiến, được Liên Xô và Trung Quốc trợ giúp. Hà Nội khôn khéo tận dụng tham vọng của Moscow và Bắc Kinh, để được tương hỗ từ hai cường quốc cộng sản. Quân cộng sản có nhiều sai lầm đáng tiếc kế hoạch. Trận Mậu Thân 1968 và Chiến dịch Xuân-Hè 1972 đem lại tổn thất to lớn và không thiết yếu cho phe cộng sản. Nhưng rốt cuộc, và nhờ sự bảo trợ của phe cộng sản bên ngoài, lực lượng cộng sản và dân tộc bản địa tại Việt Nam đã thắng lợi .

Người Mỹ cũng phạm nhiều sai lầm chiến lược ở Việt Nam. Quan niệm “chiến tranh hạn chế” của Tổng thống Lyndon Johnson đã đánh giá rất thấp đối phương. Johnson không huy động đủ lực lượng. Ông có giúp đỡ quân sự của những nước như Hàn Quốc, Úc, nhưng không thuyết phục được châu Âu gửi quân đến Việt Nam.

Đầu thập niên 1970, Tổng thống Nixon chao đảo giữa chủ trương rút lui giải pháp ( Việt Nam hóa chiến tranh ) và leo thang ( đánh bom Bắc Việt và xâm lấn Campuchia năm 1970 ). Chính sách của Nixon không đồng điệu, thường đem lại hậu quả trái ngược và gây hại cho uy tín quốc tế của Mỹ .

Về kế hoạch quân sự chiến lược, quân Mỹ tập trung chuyên sâu vào “ tìm và diệt ” : tìm kiếm và giao chiến với quân chính quy của đối phương. Khía cạnh du kích được thừa nhận nhưng không phải là ưu tiên. Chiến lược chống nổi dậy – nhằm mục đích thu phục nhân tâm ở miền Nam – thường được phó mặc cho những đơn vị chức năng Thủy quân Lục chiến Mỹ.

Chiến dịch không kích Bắc Việt rời rạc và lên kế hoạch kém. Việc đánh bom những khu vực do cộng sản trấn áp ở miền Nam chỉ gây ra khủng hoảng cục bộ mất nhà cửa của nông dân .Những kế hoạch mà Mỹ đã không làm hoàn toàn có thể kể ra là xâm lấn và chiếm miền Bắc, hay nỗ lực nhiều hơn để đánh phá Đường mòn Hồ Chí Minh.

Tổng thống Johnson không muốn đánh ra miền Bắc vì lo lắng Trung Quốc trực tiếp can thiệp. Một cuộc lấn chiếm Lào và Campuchia trong thập niên 1960 có lẽ rằng khả dĩ hơn, mặc dầu nó sẽ khiến quốc tế lên án kịch liệt Mỹ.

Nhìn chung, cái nhìn kế hoạch của Mỹ tỏ ra khá hơn sau năm 1968, khi Tướng Creighton Abrams thay thế sửa chữa Tướng William Westmoreland làm tư lệnh chỉ huy quân Mỹ tại Việt Nam. Nhưng cũng đến cuối thập niên 1960, áp lực đè nén dư luận trong nước Mỹ đã trở nên rất quan trọng.

Lúc này, tại Mỹ không chỉ trỗi dậy luồng dư luận hoài nghi mục tiêu của đại chiến, mà hoạt động giải trí phản chiến cũng trở nên can đảm và mạnh mẽ chưa từng có. Phong trào phản chiến ở Mỹ tác động ảnh hưởng thâm thúy đến những chính khách quan trọng như Thượng nghị sĩ Frank Church của bang Idaho, và góp thêm phần làm giảm nhuệ khí quân Mỹ.

Cuối thập niên 1960 và sang đầu thập niên 1970, Tổng thổng Nixon đã không còn nhiều lựa chọn chủ trương. Ví dụ, năm 1969, Nixon và cố vấn bảo mật an ninh vương quốc Henry Kissinger bác bỏ kế hoạch leo thang, kể cả sử dụng vũ khí hạt nhân, vì năng lực phản đối ở trong nước.

Về cơ bản, sự thất bại của Mỹ bắt nguồn từ vận dụng sai lầm đáng tiếc kim chỉ nan ngăn ngừa cộng sản. Ý tưởng ngăn ngừa sự bành trướng của chủ nghĩa Cộng sản trên toàn thế giới, chứ không chỉ châu Âu, được những kim chỉ nan gia như Paul Nitze đề xướng từ đầu thập niên 1950. Dưới thời Tổng thống Dwight Eisenhower ( 1953 – 61 ), sách lược này được gắn với thuyết domino – tức ý niệm rằng Mỹ phải ngăn không để những nước, dù nhỏ, rơi vào tay cộng sản. Việc vận dụng sách lược ngăn ngừa và thuyết domino vào Việt Nam luôn có yếu tố. Nó khiến Mỹ cô lập ở một vương quốc xa xôi và không có tầm quan trọng kế hoạch rõ ràng cho Mỹ .Trong những năm sau chiến tranh, 1 số ít nhà phản hồi người Mỹ tìm cách giảm nhẹ tầm mức thất bại, hay thậm chí còn công bố đại chiến, về một số ít mặt, là thắng lợi cho Mỹ .

Họ bảo Mỹ đã thắng Chiến tranh Lạnh, và Chiến tranh Việt Nam chỉ là một góc của cuộc tranh chấp này. Các nước châu Á như Indonesia và Ấn Độ đã không rơi vào tay cộng sản. Sang thế kỷ 21, ngay cả Việt Nam cũng đã theo kinh tế thị trường và còn kêu gọi Mỹ duy trì hiện diện ở Thái Bình Dương để cân bằng với Trung Quốc.

Cố gắng kiến thiết xây dựng câu truyện về thành công xuất sắc của Mỹ, hay ít ra là một phần thành công xuất sắc, tại Việt Nam, là rất lạc đề. Sự cam kết và sau đó bỏ rơi Nam Việt Nam đã là sự tuyệt vọng to lớn cho Washington. Trong thập niên 1960 và 1970 tại Khu vực Đông Nam Á, Mỹ đã sa lầy vì nỗ lực sai lầm đáng tiếc nhằm mục đích đem lại tự do cho một dân tộc bản địa xa xôi .

Theo Giáo sư John Dumbrell dạy tại Đại học Durham University, Anh quốc. Ông là tác giả cuốn Rethinking the Vietnam War (Nghĩ lại về Chiến tranh Việt Nam), xuất bản năm 2012.

Đánh giá của bạn
Các bạn nếu không nghe được audio, vui lòng gửi thông báo ở phần bình luận bên dưới. Ad sẽ chỉnh sửa trong thời gian sớm nhất, thanks các bạn nhiều nhiều !

Cấp báo đển quý bạn đọc. Hiện nay, Hẻm cũng đang cũng đang rất cần chút chi phí để duy trì website này, để duy trì kho sách nói quý báu miễn phí cho mọi người, nhất là các bạn trẻ, học sinh, sinh viên. vẫn nghe mỗi ngày.

- - - - - - - - - -

Nhưng quý bạn cũng biết đấy, chúng tôi còn không muốn có không gian quảng cáo nhỏ nào (trừ khi quá bế tắc), mà chủ yếu nương nhờ vào sự hào phóng của những cá nhân như bạn để trả tiền cho các dự án máy chủ, nhân viên và bảo quản dữ liệu, những cuộc tấn công mạng mỗi ngày. Những tặng phí của quý bạn dù nhỏ hay lớn đều cực kỳ ý nghĩa với anh em chúng tôi, thực sự rất lớn, rất có ý nghĩa.

Xem chi tiết dòng tâm sự từ Admin Hẻm Radio, và những kêu gọi khẩn thiết để duy trì website, và Donate tại đây.

Đăng ký
Thông báo để xem
guest
0 Bình Luận
Inline Feedbacks
Xen tất cả bình luận
Back to top button