Tại sao Mỹ không bồi thường chiến tranh Việt Nam?

TP – Đàm phán về thông thường hóa quan hệ Việt-Mỹ liên tục lâm vào thế bế tắc vì nhiều yếu tố, trong đó có bồi thường chiến tranh, người Mỹ mất tích trong chiến tranh ( MIA ) … Năm 1973, Tổng thống Mỹ Richard Nixon gửi thư cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng cam kết “ bồi thường ” 3,25 tỷ USD cho Việt Nam .Ông Phan Doãn Nam, thư ký của Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch thời kỳ Việt Nam và Mỹ đang đàm phán Hiệp định Paris, kể lại những câu truyện tương quan quy trình thông thường hóa quan hệ Việt-Mỹ, trong đó có yếu tố bồi thường chiến tranh và MIA.

Nhà máy thép không thành

“Quá khứ không dễ quên, nhất là khi bị in hằn bởi những vết sẹo do chiến tranh để lại nhưng với tư duy luôn hướng về phía trước, Việt Nam và Hoa Kỳ đã và đang nỗ lực rất nhiều để vượt lên trên quá khứ và định hình quan hệ tương lai”.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh

Ông Nam kể, năm 1973, phía Việt Nam muốn nhận tiền bồi thường chiến tranh để kiến thiết xây dựng xí nghiệp sản xuất thép 3 triệu tấn ; phía Mỹ chấp thuận đồng ý thương lượng về yếu tố này, nhưng không gọi là bồi thường chiến tranh, mà là khoản góp phần vào quy trình tái thiết Việt Nam. Phía Việt Nam lúc đầu đưa ra số lượng 5 tỷ USD, sau thương lượng thì rút xuống 3,25 tỷ USD. Tháng 2/1973, Tổng thống Mỹ Richard Nixon gửi thư cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng với nội dung Mỹ sẽ trả khoản tiền 3,25 tỷ USD. Ông Nam nói rằng, lúc đó, những nhà chỉ huy Việt Nam đang tập trung chuyên sâu ký cho xong Hiệp định Paris, nên không nghiên cứu và phân tích kỹ một câu gần cuối thư có nội dung hai bên sẽ triển khai thỏa thuận hợp tác ghi trong thư đúng theo hiến pháp của mỗi nước. Theo ông Nam, chính câu này trở thành cớ để Mỹ sau đó không thực thi cam kết trả 3,25 tỷ USD ; yếu tố bồi thường nếu đưa ra Quốc hội Mỹ chắc như đinh không được trải qua vì Quốc hội Mỹ hồi đó chống đối Việt Nam. Báo chí Mỹ về sau đưa tin, tác giả của câu đó chính là ông Henry Kissinger ( cố vấn của Tổng thống Mỹ Richard Nixon, sau trở thành Ngoại trưởng ), ông Nam nói.

Tại sao Mỹ không bồi thường chiến tranh Việt Nam? ảnh 1

Ông Phan Doãn Nam ( từng là Thư ký / Trợ lý của Thứ trưởng / Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch ) vấn đáp phỏng vấn báo Tiền Phong. Ảnh : Trúc Quỳnh

Trước đó, đoàn đại diện thay mặt của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ ( USAID ) Mỹ vẫn tư vấn cho Việt Nam cách chia nhỏ nhà máy sản xuất thép hiệu suất lớn thành nhiều nhà máy sản xuất hiệu suất nhỏ để tránh bị Quốc hội Mỹ gạt bỏ nếu cho rằng Việt Nam sản xuất nhiều thép để liên tục chiến tranh. Đoàn của USAID còn đưa ra nhu yếu tiền bồi thường phải được dùng để mua hàng của Mỹ và luân chuyển bằng tàu Mỹ, chứ không được trả bằng tiền mặt. Sau mấy tháng thao tác và tư vấn cho Việt Nam, đoàn này về nước và không hồi âm gì, ông Nam kể. Ông Nam nói rằng, sau đó, Việt Nam mới nhận ra Mỹ chỉ muốn thăm dò xem nước ta có thực sự muốn kiến thiết xây dựng lại quốc gia hay liên tục chiến tranh. Nhân có dòng chữ cuối thư mà phía Mỹ không đề cập chuyện viện trợ 3,25 tỷ USD nữa. Năm 1975, Mỹ cho rằng Việt Nam không thi hành Hiệp định Paris nên cũng không triển khai cam kết của họ, trong đó có khoản bồi thường chiến tranh, ông Nam nói. Những cuộc đàm phán sau đó về thông thường hóa quan hệ Việt-Mỹ bế tắc vì nhiều yếu tố, trong đó có bồi thường chiến tranh, MIA … Thời gian đó, Mỹ luôn cho rằng, Việt Nam giữ lại tro cốt lính Mỹ và giấu tù binh Mỹ.

Từ năm 1977 đến 1978, Việt Nam có ba cuộc thương lượng với Mỹ về bình thường hóa quan hệ, nhưng đều bế tắc vì hai vấn đề này, ông Nam kể. Sau đó, các cuộc đàm phán còn bị ảnh hưởng khi Trung Quốc chủ động thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Mỹ, ông nói. Tổng thống Mỹ Jimmy Carter hồi đó không chống Việt Nam, nhưng cho rằng thời cơ đến thì bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc trước, sau đó với Việt Nam.

Về yếu tố MIA, Việt Nam đã nỗ lực xử lý yếu tố tìm kiếm, trao trả nhiều tro cốt cho Mỹ. Phía Việt Nam phải trải qua nhiều khó khăn vất vả, khó khăn vất vả, thậm chí còn thương vong trong quy trình đi tìm tro cốt lính Mỹ. Ông Nam kể rằng, một người bạn ông thao tác ở Bộ Ngoại giao đã tử nạn khi xuất hiện trên chiếc máy bay bị nổ trên đường đi tìm tro cốt Mỹ. Năm 2000, vợ chồng Tổng thống Mỹ Bill Clinton sang Việt Nam được mời ra tận thực địa để tận mắt chứng kiến việc tìm kiếm tro cốt lính Mỹ khó khăn vất vả như thế nào. Ông Nam kể, phía ta nói với phía Mỹ rằng, Việt Nam còn có hàng trăm nghìn, thậm chí còn hàng triệu chiến sỹ quyết tử trong chiến tranh chưa nhận dạng được, chưa biết mồ mả ở đâu ; phía Mỹ từ từ hiểu ra rằng Việt Nam cũng đau lắm. Đến năm 1989, Việt Nam rút hết quân khỏi Campuchia, xóa bỏ trở ngại sau cuối trong tiến trình đàm phán. Đại sứ Mỹ lúc đó công bố sẵn sàng chuẩn bị thông thường hóa quan hệ với Việt Nam.

Henry Kissinger: Chúng tôi kính phục các ông

Ông Nam nói rằng, trong quy trình đàm phán thông thường hóa quan hệ, thái độ của phía Việt Nam rất tráng lệ, biết “ đánh đúng chỗ họ cần ”, và được phía Mỹ nhìn nhận cao. Là người tham gia quy trình đàm phán Hiệp định Paris, ông Nam kể lại câu truyện sau 5 năm đàm phán ở Paris, buổi sau cuối vào tháng 1/1973, đoàn Việt Nam mời cơm thân thương đoàn Mỹ. Ông Lê Đức Thọ trong bữa đó đã hỏi ông Henry Kissinger nghĩ sao về đoàn Việt Nam. “ Không phải là người thân trong gia đình Việt Nam, nhưng Kissinger đã nói rằng, chuyện những ông chiến đấu oanh liệt là không ai chối cãi. Nhưng nếu những ông chỉ gan góc, quả cảm thì chúng tôi cũng dễ đối phó. Nhưng đằng này những ông còn rất khôn ngoan, mưu lược, nên 5 năm nay chúng tôi phải đấu với những ông không phải dễ. Chúng tôi rất kính phục những ông ”, ông Nam kể. Sau khi ký Hiệp định Paris, Mỹ vẫn không đồng ý chấp thuận Việt Nam vào Liên Hiệp Quốc, nhưng Tổng thống Nixon nói rằng, Mỹ sẽ không khi nào xem Việt Nam là quân địch, và trong thời hạn chưa thông thường hóa quan hệ, sẽ không công nhận bất kể cơ quan chính phủ lưu vong nào chống lại cơ quan chính phủ Việt Nam, ông Nam cho biết thêm. Ông Nam cho rằng, Việt Nam và Mỹ từng có không ít thời cơ để hoàn toàn có thể “ chơi ” với nhau từ rất sớm. Ông kể, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara đã tổ chức triển khai năm cuộc hội thảo chiến lược tại Việt Nam và một hội thảo chiến lược ở Ý để tìm ra trong quan hệ Việt – Mỹ có thời cơ nào bị bỏ lỡ. Sau khi Việt Nam độc lập, Bác Hồ gửi thư cho Tổng thống Mỹ Harry Truman. Chiến tranh Lạnh khi đó chưa đến, và Tổng thống Truman vẫn nói ủng hộ quyền tự quyết của những dân tộc bản địa. Bác Hồ tin yêu như vậy nên mới gửi thư cho Tổng thống Truman, nhưng ông này không vấn đáp, ông Nam kể. Bản thân ông McNamara tối thiểu 7 lần đề xuất chính phủ nước nhà Mỹ đàm phán, nhưng cũng bị bỏ lỡ …

Quan hệ Việt – Mỹ đang phát triển thuận lợi

Trong bức thư gửi Tổng thống Truman ngày 16/2/1946, quản trị Hồ Chí Minh đã nêu rõ tiềm năng của Việt Nam là “ độc lập trọn vẹn và hợp tác tổng lực với Hoa Kỳ ”. Người cũng chứng minh và khẳng định Việt Nam “ sẽ làm rất là mình để làm cho nền độc lập và sự hợp tác này trở nên có lợi cho toàn quốc tế ”. Thế giới thời nay đang hoạt động rất nhanh, yên cầu hai nước không được phép bỏ lỡ những thời cơ lịch sử dân tộc như những quá trình trước, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nhận định và đánh giá. Chặng đường 20 năm qua, nhất là từ khi hai nước xác lập quan hệ Đối tác tổng lực tháng 7/2013, đã chỉ ra rằng, tự do và thịnh vượng ở Khu vực Đông Nam Á nói riêng và khu vực châu Á – Thái Bình Dương nói chung có nhiều điều kiện kèm theo được duy trì hơn khi quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ tăng trưởng thuận tiện ; quan hệ hữu nghị và hợp tác tổng lực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ tương thích với quyền lợi chung của tổng thể những nước trong khu vực, Phó Thủ tướng khẳng định chắc chắn.

Đánh giá của bạn
Các bạn nếu không nghe được audio, vui lòng gửi thông báo ở phần bình luận bên dưới. Ad sẽ chỉnh sửa trong thời gian sớm nhất, thanks các bạn nhiều nhiều !

Cấp báo đển quý bạn đọc. Hiện nay, Hẻm cũng đang cũng đang rất cần chút chi phí để duy trì website này, để duy trì kho sách nói quý báu miễn phí cho mọi người, nhất là các bạn trẻ, học sinh, sinh viên. vẫn nghe mỗi ngày.

- - - - - - - - - -

Nhưng quý bạn cũng biết đấy, chúng tôi còn không muốn có không gian quảng cáo nhỏ nào (trừ khi quá bế tắc), mà chủ yếu nương nhờ vào sự hào phóng của những cá nhân như bạn để trả tiền cho các dự án máy chủ, nhân viên và bảo quản dữ liệu, những cuộc tấn công mạng mỗi ngày. Những tặng phí của quý bạn dù nhỏ hay lớn đều cực kỳ ý nghĩa với anh em chúng tôi, thực sự rất lớn, rất có ý nghĩa.

Xem chi tiết dòng tâm sự từ Admin Hẻm Radio, và những kêu gọi khẩn thiết để duy trì website, và Donate tại đây.

Đăng ký
Thông báo để xem
guest
0 Bình Luận
Inline Feedbacks
Xen tất cả bình luận
Back to top button